Tijdens een bijeenkomst van The Black Archives / New Urban Collective en Nederland Wordt Beter op 14 december 2018, om te reflecteren op de recente ontwikkelingen rond de strijd tegen zwarte Piet en vooruit te kijken, mocht ik een bijdrage leveren met mijn opinie over de tekortkomingen van de Nederlandse mainstream media en haar framing.

---

Mijn naam is Marvin Hokstam.

Ik ben journalist. Ik heb voornamelijk in het Engelstalige Caribisch gebied gewoond en gewerkt, woon nu sinds 2012 in Nederland.

Allereerst; helden zijn jullie!

In 2013, een jaar nadat ik hier ineens leerde dat zwarte piet nog steeds bestond, heb ik 1 keer geprobeerd een demonstratie bij te wonen. Dat was bij de Beurs. Maar toen ik aankwam was het al afgelopen en iedereen was weg. Het is me daarna door drukte nooit meer gelukt om erbij te zijn.

Ik startte in 2015 met AFRO Magazine, ook om mijn vak in te zetten voor dit soort strijd. Ik ben me bewust van de rol die de pers speelt en dit soort activisme heeft de pers niet mee. Ik ben er nooit bij geweest, maar ik schreef er altijd over. Met tranen in mijn ogen als ik de verslagen las en videobeelden bekeek van Jerry die door de politie uit een bus gesleurd werd; van sommigen van jullie die zonder goede redenen werden opgesloten. En geen mainstream media die er objectief over schrijft, met de juiste nuances.

Iedereen heeft in deze strijd die we nu aan het vechten zijn als zwarte gemeenschap een rol. Jullie hebben die van het activisme opgepakt. Ik de mijne: Schrijven. Want als er niet geschreven wordt, met de juiste nuances, weet niemand na de strijd, hoe die nou precies gewonnen is. En in die strijd zijn jullie helden. Petje af!

Zoals ik net aangaf; het activisme heeft de mainstream pers niet mee.

Als iemand die zijn leven geweid heeft aan journalistiek, schaamde ik me voor hoe men hier mijn vak beoefend. Het vulde me dan ook met afgrijzen, hoe de pers omspringt met zwarte piet verslaggeving.

Maar na jaren van verhit debat bleef het in de pers ook dit jaar bij artikelen die de kern van het debat niet raken. Alles dat over zwarte Piet geschreven of gezegd kan worden, is al geschreven en gezegd, maar ook dit jaar bleef het oppervlakkig. Te weinig aandacht voor de Hitlergroeten en het Sieg Heil geroep. Je zou bijna denken dat (sommige) media openlijk een zijde hebben gekozen en zichzelf lenen om de pijn en vernedering die mensen zeggen te voelen, te helpen verergeren en verdoezelen. En niet aan hun lezers durven vertellen dat deze strijd gaat om macht. De macht die een meerderheid heeft om te bepalen voor een minderheid wat zij moeten vinden.

En de pers deed gretig mee, alsof ze niet doorhebben dat dit soort verslaggeving hun lezers leert dat de gevoelens van een deel van de bevolking niet tellen.

Dat Jerry in the back of the bus geplaatst werd tijdens een talkshow!

Dat is je reinste objectiviteit.

Maar dat was het ergste nog niet. De Telegraaf zag dat en zei “hold my beer”

Kijk, dit doe je niet!

Ik schreef er een kritisch opiniestuk  over:

Mediahuizen die zich lenen voor dit soort praktijken, broeden marginalisatie, haat, intolerantie en onenigheid. En discriminatie, in dit geval op basis van huidskleur, ras en vermeende minderwaardigheid.

De media moet deze rol nooit vervullen. Journalistieke onwetendheid en blijk van gebrek aan waardering voor andere culturen, tradities en geloofsovertuigingen, kunnen leiden tot stereotyperingen die racisme kunnen aanwakkeren. Journalisten moeten zich bewust zijn van de impact die hun woorden en beelden kunnen hebben. Mediabazen moeten discriminatie in journalistiek tegengaan en garanderen dat hun platformen niet misbruikt worden om gevaarlijke populistische ideologieën en propaganda aan te wakkeren. Die macht om een platform aan de juiste kant van de geschiedenis te houden, heeft een mediabaas.

Immers, de Raad voor de Journalistiek – de onafhankelijke instelling voor zelfregulering van de media -schrijft voor dat ‘de journalist niet aanzet tot discriminatie of racisme. Hij waakt erover dat de formulering van zijn berichtgeving niet stigmatiserend is, onder meer wanneer hij elementen vermeldt zoals etnische afkomst, nationaliteit, religie, levensbeschouwing, seksuele geaardheid of gender.’

Ik stuurde mijn stuk naar Villamedia, het blad van de Nederlandse Vereniging van Journalisten, maar die plaatsten het natuurlijk niet. Het werd wel geplaatst door De Socialist en natuurlijk ook door AFRO Magazine.

De Engelstalige versie die ik schreef werd geplaatst door kranten in het Caribisch gebied en het werd opgepikt door de Britse Vereniging van Journalisten, waar ik lid ben van de Black Members Council.

De Black members Council heeft in 2014 richtlijnen opgesteld voor de NUJ voor het verslag doen van rassenkwesties.

• Leden hebben een verantwoordelijkheid om ervoor te zorgen dat racisme niet wordt geuit in de media
• (want) racistische attitudes zijn een gevaar voor de democratie, een vrije pers en raciale gelijkheid
• Publicaties en mediaorganisaties zullen geen materiaal ontwikkelen en faciliteren dat racisme stimuleert
• Leden hebben het recht om dienst weigeren op basis van hun geweten, wanneer hun werkgevers een platform bieden voor racistische propaganda
• Redacteuren moeten garanderen dat verslaggeving gerelateerd aan rassenkwesties, geplaatst worden in een gebalanceerde sociale en ethische context
• Journalisten hoeven geen verslag te doen van racistische organisaties en hun activiteiten.

In Engeland gaat men in de journalistiek duidelijk veel verder dan de Nederlandse Raad voor de Journalistiek, die zegt dat ‘de journalist niet aanzet tot discriminatie of racisme. Hij waakt erover dat de formulering van zijn berichtgeving niet stigmatiserend is, onder meer wanneer hij elementen vermeldt zoals etnische afkomst, nationaliteit, religie, levensbeschouwing, seksuele geaardheid of gender.’

Nou, zoals ik zei: de Nederlandse Vereniging van Journalisten reageerde niet; had ik ook niet verwacht.

Ik was wel vorige week in Londen, waar ik tijdens een vergadering mijn afschuw uitsprak over het gedrag van de Nederlandse pers.

Ik vertaalde het artikel dat de Trouw publiceerde vorige week, waarin Jerry basically gezegd wordt dat hij maar terug moet naar Ghana “Daar is geen zwarte Piet-kwestie, maar het laatste rapport van Amnesty International over Ghana, waarin het gaat om de doodstraf en de harde repressie van homo’s, biedt mogelijkheden,” schreef ene Sylvain Ephimenco

De Black members Council besloot toen meteen dat de NUJ een brief gaat schrijven naar de NVJ, waarin ze haar onrust kenbaar maakt over de manier waarop sommige Nederlandse journalisten en bladen verslag doen van het zwarte Pietendebat.

(lees hier de notulen van de vergadering van de BMC meeting op 6 december)

We hebben allemaal onze rol in de strijd; dit is de mijne.

Nou!

Een ieder moet zijn rol oppikken en net als jullie -activisten- onbevreesd zijn om op zijn vlak te strijden. En niet elkaar neerhalen. Want dit is groter dan ons allen. Als wij winnen -en daarom ben ik zo onder de indruk van Jerry- wordt heel Nederland beter.

We moeten het samen doen.

Ik heb niks aan reacties op FB, van “ja de Nederlandse journalisten vereniging gaat niks doen met de brief” of ongeloof als “is dit waar?” of “ik ben niet onder de indruk van de Nederlandse Raad voor de Journalistiek.”

Negativisme is wat ons altijd achtergehouden heeft. Als je ergens negatief over wil zijn, doe maar; maar wees niet negatief over jouwcapaciteiten om de strijd te winnen.

Ter afsluiting. De strijd tegen zwarte piet moet niet alleen in eind november en begin dec gestreden worden, maar het hele jaar door. Het is racisme en racisme rust niet wanneer de sint vertrekt. Mijn ondersteuning als schrijver blijft.

Mijn verzoek is dat jullie opletten wat je deelt. De mainstream media heeft niet door dat ze een de nuances niet kent, maar wij wel. Ik zie toch te vaak dat mensen dingen delen die alleen de indruk wekken van een overwinning in de strijd, maar verder totaal de plank misslaan.

Ik weet dat er naast mijn platform verschillende initiatieven zijn om zwarte media op te richten. Ik geloof er sterk in dat geen witte journalist in staat zal zijn een zwart verhaal zo te schrijven zoals het moet, met de juiste ju en de correcte nuances. Laten we daarom met z’n allen die zwarte media ondersteunen. Of zwarte journalisten op sleutelplekken krijgen in de mainstream media. Dat moet trouwens op elk vlak. Alleen op die manier zullen we tegenwicht kunnen bieden in de strijd.

Ik speel m’n rol.

Na mijn presentatie, volgde er nog een paneldiscussie over mediaframing. Zie hier de video: