Plantage Toledo is nog steeds in bezit van de familie en we gaan er ook nog regelmatig naartoe. Het is een bosrijke plek vol mysterie en geschiedenis en als je er bent, voel je de voorouders om je heen.

Ze hebben er gezwoegd en geleden, maar de trotse mensen die ze waren, hebben ze alles dat op hen werd gegooid, alles dat met hen werd gedaan ook overleefd. Sommigen ontsnapten, sommigen bleven achter. En na meer dan 300 jaar marginalisatie en onderwerping van de slavernij, wisten ze er als nieuwgeboren koningen van dat gebied tevoorschijn te komen, met, net als honderden duizenden andere totslaafgemaakten, een nieuwe cultuur, onkreukbare waarden en trots.

Een basis voor de generaties die na hen volgden -mensen die eigenlijk niet hadden moeten bestaan omdat het plantagesysteem niet bedoeld was om mensen te creëren.

Lul me dus niet over Toledo!

Toen ik ineens een email twee jaar geleden kreeg van een witte meneer met de naam van onze plantage als achternaam, waarin hij aanbood te schrijven voor AFRO Magazine, was ik sceptisch. Ik dacht huh? Waarom heet hij zo? Was zijn familie een van die mensen die dachten eigenaar te zijn geweest van mijn familie? “I don’t know you bruh.” Wat wilde hij? Maar ik probeerde het uit. Hij schreef twee artikelen die zozo waren.

En toen stuurde ik mijn nieuwsbrief van december 2019, met daarin een pleidooi voor afschaffing zwarte piet.

Mi gado!

Hij las me de les! “Op mijn eigen middelbare school heb ik zwarte piet gespeeld en daarna ben ik sinterklaas geweest op de school van een neefje. Waarom? Om de kinderen een plezier te doen. Nu ben ik sinds vijf jaar gehuwd met een Gambiaanse; heb twee Gambiaanse meisjes geadopteerd; heb hen met veel plezier ingewijd in de Nederlandse onzin over sinterklaas en zwarte piet. Zij hebben hun schoen gezet etc etc, en zij hebben nooit enig gevoel van racisme ervaren. Als ik buiten Nederland reis, de Antillen, Suriname, Afrikaanse landen, hebben de kinderen altijd een naam voor een “blanke”. Waarom ook niet? In de natuur worden alle “anders uitzienden” ook nieuwsgierig bekeken en bevraagd. Ik heb dit nooit als een vorm van racisme opgevat. Ook elke discriminatie in de selecties van personeel keur ik uiteraard af. Wij moeten oppassen ons niet op een goedkope manier te laten beïnvloeden door lieden, die niets beter omhanden hebben en op goedkope wijze hun stem willen laten horen.”

Ik dacht “zie je wel? Zie je!!”

En ik ging los!

“Allereerst: waar ik voor moet oppassen bepaal ik zelf.

Ik kom in tegenstelling tot je Gambiaanse vrouw en jullie kinderen uit een land dat gekoloniseerd is door Nederland/witte mensen. Ik heb in tegenstelling tot hen een slavernijverleden. Ik kijk anders naar Nederland. IK heb vanaf mijn geboorte op moeten boksen tegen menig persoon alleen omdat zijn/haar huidskleur lichter was dan de mijne. Ik moest me “gedragen naar m’n kleur”, ik moest “weten dat ik zwart was”, ik ben menigmaal als dief, rover, achtergesteld, dom etc bejegend, alleen omdat ik zwart ben. En met mij tienduizenden, miljoenen zwarte mensen hier op aarde.

In tegenstelling tot jouw vrouw en kinderen heb ik deze westerse wereld, Nederland, niet vanuit het perspectief van een witte man leren kennen, maar vanuit het perspectief van een zwarte man. Vanuit mijn perspectief. Zonder die beschermende hand van een witte stiefvader maar rauw en hard in mijn eentje en met ouders die hem ook als ik hebben meegemaakt in een generatie toen het nog moeilijker was voor zwarte mensen, met ouders wier ouders slaven zijn geweest. Hard en rauw.

Ik ken genoeg mensen die voor zwarte piet zijn uitgemaakt. Soms omdat witte mensen dachten dat het leuk was en niet omdat ze racistisch waren, maar in geen van die gevallen vonden mensen met mijn achtergrond het leuk.

Mensen hebben jaarenlang hier hun mond over gehouden, door invloed van de kolonisatie, omdat ze hun baan nodig hadden en soms omdat ze zichzelf als gast in Nederland zagen. Maar dat zwarte piet geen racistisch karakter is kan niemand mij van overtuigen.

Ik ben opgegroeid met suske en wiske , sjors en sjimmie , kuifje etc, waarin mensen als ik als dom, pikzwart, slechtbespraakt, met dikke rode lippen en wereldvreemd werden afgebeeld. Ik verslond die strips, want ik had als kleine jongen niet door dat ik dat was die daar werd afgebeeld, omdat niemand me dat zei. Wist ik veel!

Dat die strips racistisch en vanuit een superioriteitswaanzin perspectief geschreven waren is duidelijk. We weten nu beter. Dat die stereotyperende, zwaar overdreven domme afbeeldingen van zwarte mensen op zwarte piet lijken is duidelijk.

Het is pijnlijk om terug te moeten denken aan suske en wiske en lambik die op schouders werden gedragen door zwarte domme mensen met dikke lippen. Het is pijnlijk om te realiseren dat ik genoot van boeken waarin ik beledigd werd en voor eeuwig als slaaf werd afgebeeld.

Het is daarom pijnlijk om nu zwarte piet te zien.

Maar deze discussie gaat allang niet meer om zwarte piet. Het gaat om het feit dat al het voorgaande al jaaaren geroepen wordt. Het gaat erom dat zwarte mensen zeggen dat het hen pijn doet. En dat witte mensen blijven doen alsof ze het niet horen. Die zeggen dat die pijn die zwarte mensen voelen bij die afbeeldingen en bij zwarte piet geen pijn is. Dat pijn dus alleen pijn is wanneer een witte persoon gezegd heeft dat het pijn is.

Deze discussie gaat allang niet meer om zwarte piet, maar steeds om marginalisatie. Om het feit dat aan zwarte mensen die zeggen dat iets van Nederland hen stoort, consistent gezegd wordt dat hun mening er niet toe doet. Dat ze moeten oprotten als hen dat niet zint. Dat zij te dom zijn om te weten wat pijn en wat racisme is. Dat mensen die nooit racisme hebben ervaren, of marginalisatie, beter weten wat racisme en marginalisatie is dan zwarte mensen die daar elke dag mee te maken hebben. Dat mensen die zich verzetten tegen racisme en marginalisatie een goedkope mening hebben en op een goedkope manier hun stem wil laten horen.

Dat doe jij nu met mij. Met je hele email waarin je me opdraagt waarvoor ik moet oppassen alsof ik dat niet zelf kan bepalen. Dat je jouw Gambiaanse vrouw en kinderen hebt kunnen meenemen in wat je jouw cultuur is mooi voor je. Ze hebben hun schoen gezet en kregen cadeautjes. Mooi toch!

Ook mooi dat ze niet tussen die duizenden kinderen gezeten hebben die jaarlijks voor zwarte piet zijn uitgemaakt. Dat gebeurde vorige week trouwens nog. “Hey kijk, zwarte piet” zei een oude vrouw tegen haar man toen een klein meisje van 9 langsliep. Meisje zat daarna te huilen!

Laat je je Gambiaanse kinderen ook Suske en Wiske van 1970 lezen? En Kuifje? En Sjors en Sjimmie? Doe dat eens. Maar leg hen dan wel uit dat die zwarte mensen met dikke lippen die geen Nederlands kunnen spreken (ook al wonen ze al eeuwen hier) hen moeten voorstellen. En geef toe dat dat gelul over de schoorsteen maar gelul is. Zeg hen dan ook dat wanneer ze van hun fiets vallen en pijn voelen, dat het geen pijn is omdat jij het niet voelt. Want jij bent een witte man en je weet beter. Pak het niet aan. Verwijder dat obstakel niet dat hen met hun fiets liet vallen. Dat moeten ze ook accepteren.

Ik probeer dit land, deze wereld als een betere achter te laten voor mijn kinderen; dat je dat niet snapt en mij probeert de les te lezen met jouw achterhaalde zwarte piet ervaringen, vind ik jammer.

Je kan mijn gevoel bij discriminatie en racisme hier niet vergelijken met datgene dat men jou noemt wanneer je in Afrika, de Antillen of Suriname bent. De verhoudingen daar, vanwege het feit alleen al dat je een witte man bent, liggen anders. Is een witte man in Suriname, Afrika of de Antillen ooit een slaaf geweest? Is hier in Nederland ooit bij mensen in de ziel gewreven dat ze alleen vanwege zijn huidskleur al een zwarte man als zijn meerdere moeten behandelen?

Wat je hiermee moet? Lezen en eruit leren. Dat de wereld niet alleen datgene is dat je vanuit jouw perspectief wordt geboden.

Je kan het ook naast je neerleggen, maar daarmee doe je dus precies wat iedereen al honderden jaren doet wanneer het om de mening van zwarte mensen gaat: toen hield men slavernij in stand ondanks zwarte mensen telkens eruit probeerden te ontsnappen. Toen werden zwarte leiders gedood en opgesloten omdat ze durfden hun eigen mening te hebben over zaken als segregatie. En nu weer wanneer zwarte mensen blijven aangeven dat ze een eigen mening hebben over een achterhaald stuk cultuurgoed.

Andere mensen hun mening en perspectief telt ook, ook wanneer ze in de minderheid zijn. En ook wanneer het lijnrecht staat over dat van jou.”

Hij reageerde niet. Kon hij niet.

Ik was dit vergeten. Maar Grace maakte gisteren dat ik het me herinnerde. Want het is passend. Ik vraag me af of dit soort welbedoelende ontwikkelingswerk types het nu wel doorhebben daar de wereld in de fik staat. Of proberen ze die brandhaard te sussen met een straaltje uit hun piemultje?

De foto is wat ik zag toen ik een paar jaar geleden een camera in mijn hand had en achter mijn broers en neven aanliep in het mysterieuze bos van Toledo. Zo zien we er daar uit.

Daar heersen wij, omdat onze voorouders dat uit hun marginalisatie mogelijk maakten.

Lul ons niet en bepaal niet voor ons waar we wel of niet onze mond over open moeten doen.